Donanım

Bilgisayar sistemini oluşturan fiziksel aygıt ve birimlerdir. Başka bir deyişle gözle görülebilen, elle tutulabilen parçaların tümüne donanım adı verilir. Dört ana parçadan oluşur:

a. Giriş Birimleri (Input Devices)

b. Sistem Birimi (System Unit)

c. Yardımcı Bellek Birimleri (Secondary Storage Devices)

d. Çıkış Birimleri (Output Devices)

a. Giriş Birimleri: Bilgisayarla iletişim kurulmasını sağlayan başka bir deyişle dış ortamdan iç ortama veri veya komut aktarımı için kullanılan birimlerdir. En yaygın olarak kullanılan giriş birimleri klavye (keyboard) ve fare (mouse) dir. Bunlar dışında disketler, optik okuyucular, barkod okuyucuları, ses tanıyıcı birimler ve tarayıcılar (scanner) da giriş birimi olarak kullanılabilirler.

b. Sistem Birimi: Sistem birimi bilgisayar kasasının içindeki anakart (mainboard) üzerinde yer almaktadır. (Kasa bilgisayarın anakartına bağlanan ve takılan tüm parçaları içinde barındıran ortamdır. Giriş ve çıkış birimleri de içten veya dıştan kasaya bağlanır.) Sistem birimi iki kısımdan oluşur:

- Merkezi İşlem Birimi (Central Processing Unit "CPU"): Bilgisayarın en önemli parçasıdır. Bilgisayarı kontrol eder, hesapları yapar, veriyi işler, komutları yerine getirir. Kısaca girdiyi çıktı haline dönüştüren elektronik devrelerden oluşmuş bir bölümdür. Merkezi işlem birimini oluşturan silikon çip'e mikroişlemci (microprocessor) denir. Mikroişlemci'nin hız birimi Megahertz (MHz) cinsinden ifade edilir. 66, 133, 166, 300, 450, 733 MHz gibi hız ölçüleri vardır. Megahertz mikroişlemcinin motor devir hızı gibi düşünülebilir. Bir işlemcinin 300 MHz hızında çalışması iç saatinin saniyede 300 milyon devir yaptığını gösterir. Microişlemcilerin gelişmişlikleri ve kapasiteleri, içerisinde kullanılan transistör ve yongaların sayısına bağlı olarak değişmektedir. 80386, 80486, Pentium (II, III), Celeron gibi gelişmişlikleri ve kapasiteleri değişen mikroişlemciler bulunmaktadır.

- Ana Bellek (Memory): İki türlü bellek vardır:

· ROM Bellek (Read-Only Memory): Kalıcı bellek birimidir. ROM bellekteki bilgiler silinip değiştirilemez, sadece okunur. Bilgisayar üreticisi firmalar tarafından bu belleğe bilgiler önceden yerleştirilir. Bilgisayarın açılışı ile ilgili kodlar ve sistem bilgileri burada bulunur. Bilgisayar ilk açıldığında bu bellekteki bilgilere göre işleme başlar, bilgiler bilgisayarın kapatılmasından etkilenmez.

· RAM Bellek (Random-Access Memory): Geçici bellek birimidir. Bilgisayarın her açılışında boş bir biçimde kullanılmayı bekler. İstenilen bölgesine bilgi depolanabilir, silinebilir, okunabilir ve değiştirilebilir. Bilgisayar açıkken çalıştırılacak programların ve o anda üzerinde işlem yapılacak verilerin yüklendiği ve işlem sırasında bekletildiği alandır. Üzerinde çalışılan bilgi kaydedilmediyse elektrik kesintisi ve makinenin kapatılması halinde silinir. RAM Bellek kapasitesi ne kadar yüksekse, bilgisayarın hızıda o kadar yüksek olur. RAM deki bilgilere erişim, disk veya disket sürücüleriyle karşılaştırılamayacak kadar yüksektir.

Bilgisayarın belleği milyonlarca elektronik devreden oluşmaktadır. Devrenin açık olması halinde manyetik alan vardır, aksi halde yoktur. Manyetik alanın olması "1", olmaması ise "0"la gösterilir. Bilgisayarlar sayısal ve sözel girdileri "0" ve "1" sayılarıyla gösterilen veriler haline dönüştürür. "0" ve "1"lerden oluşan herbir basamak BIT (Binary Digit-İkilik Basamak) olarak adlandırılır. 8 BIT birleşerek bir karakterlik bilgi ifade eden BYTE'ı oluşturur.

Örnek: Klavyeden BOLU kelimesi girildiğinde bilgisayar bu kelimeyi aşağıdaki veri biçimine dönüştürmektedir.

Bellek kapasitesi ölçüm birimi "BYTE"tır.

1 KB = 1.024 bytes ~ 1.000 bytes

1 MB = 1.024 KB ~ 1.000 KB ~ 1.000.000 bytes

1 GB = 1.024 MB ~ 1.000 MB ~ 1.000.000.000 bytes

RAM birim olarak 1, 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256 MB gibi kapasitelerde bulunabilmektedir. Bilgisayarda çalıştırılacak program bellek kapasitesinden büyükse program çalıştırılamaz.

Ön Bellek (CASHE Memory): RAM bellek mikroişlemcinin (CPU) hızına yetişemediğinden CPU ile RAM arasında bilgi transferini sağlayan tampon bellektir. En sık kullanılan komutlar burada saklanmaktadır. Aynı komut tekrar verildiğinde CPU meşgul edilmeden, ilgili bilgi ön bellekten alınır. Erişim hızı çok yüksek olan ön bellek 64, 128, 256, 518 KB kapasitelerde olabilir.

c. Yardımcı Bellek Birimleri: Geçici bellekteki bilgilerin kaydedilmesi amacıyla kullanılırlar. En yaygın olarak kullanılan birimler disketlerdir. Verilerin, yazılım programlarının depolandığı birimlerdir. Genelde yuvarlak metal ya da plastikten yapılmış disketin içindeki manyetik banttan oluşur. Sistem biriminin içine yerleştirilmiş olan yardımcı bellek birimine sabit disk (hard-disk) denilir. Diğer disketlere göre daha fazla bilgi saklama kapasitesi vardır ve hızı yüksektir. Dışarıdan kullanılan disketlere ise Floppy Disk denir. Yaygın olarak 3,5 inç'lik 1.44 MB (1,44*1024*1024= 1.519.949 byte= 1,5 milyon karakter) kapasiteli disketler kullanılmaktadır.

Yardımcı bellek birimlerinden biri de CD-ROM (Compact Disk Read Only Memory)'lardır. Bir CD-ROM yaklaşık olarak 650 MB bilgi saklamaktadır. Bu da yaklaşık 451 adet disket kapasitesine eşittir. Optik bir disket türüdür. Bilgi saklama amacıyla disket yüzeyinde lazer ışınlarıyla değişiklikler yapılmıştır. CD-ROM'lar sadece okunabilir, üzerlerinde herhangi bir değişiklik yapılamaz. Ayrıca üzerlerine CD-yazıcıları (CD-Writer) yoluyla kayıt yapılabilen CD'ler de bulunmaktadır (CD-RW).

Manyetik disketlere bilgi kaydeden ve okuyabilen aygıtlara Sürücü (drive) denmektedir. Floppy Disk sürücüsü "A sürücüsü", hard-disk sürücüleri "C ve D sürücüleri", CD-ROM sürücüsü ise "E sürücüsü" olarak adlandırılırlar.

d. Çıkış Birimleri: İşlenen bilgilerin sonuçlarını bilgisayar ortamından alarak görsel ortama aktaran birimlerdir. Bilgisayar ekranı (computer screen) ve yazıcılar (printer) ve çiziciler (plotter) birer çıkış birimidir.