Temel Linux Komutları

Dosya İşlemleri

ls – dosyaları listeler
ls -al – gizli dosyalar dahil dosyaları listeler
cd dir - belirtilen dizine girer
cd – ev dizinine geçiş yapar.
pwd – mevcut dizini gösterir
mkdir dizin – belirtilen isimde dizin oluşturur
rm dosya – dosya siler
rm -r dizin – belirtilen dizini siler
rm -f file – belirtilen dosyayı silmeye zorlar
rm -rf dizin – belirtilen dizini silmeye zorlar
cp dosya1 dosya2 – dosya1'i dosya2'ye kopyalar
cp -r dizin1 dizin2 – dizin1'i dizin2'ye kopyalar; dizin2 yoksa oluşturur
mv dosya1 dosya2 – dosya1'in adını dosya2 yapar.
ln -s dosya bağ – belirtilen dosyaya sembolik bağ oluşturur.
touch dosya – boş dosya oluşturur
cat > dosya – dosyaya girdi yönlendirir
more dosya – dosyanın çıktısını sayfalayarak gösterir
head dosya – dosyanın ilk 10 satırını gösterir
tail dosya – dosyanın son 10 satırını gösterir
tail -f dosya – dosyanın son 10 satırını eşzamanlı olarak gösterir.

Süreç Yönetimi

ps – aktif süreçleri gösterir.
top – tüm süreçleri gösterir
kill pid – belirtilen süreçi sonlandırır
killall proc – belirtilen tüm süreçleri sonlandırır
bg – durdurulmuş işlemi arkaplanda yapmaya devam eder.
fg – arkaplandaki işi ön plana getirir.
fg n – n numaralı işi ön plana

Dosya İzinleri

chmod RAKAM dosya – Belirtilen dosyanın izinlerini rakamsal olarak değiştirmeye yarar. Her rakam kullanıcı, grup ve diğerlerini ifade eder ve 3 hanede kullanılır:
● 4 – okuma (r)
● 2 – yazma (w)
● 1 – çalıştırma (x)
chmod 777 – read, write, execute for all
chmod 755 – rwx for owner, rx for group and world
Daha fazla seçenek için: man chmod.

SSH

ssh kullanici@sunucu – belirtilen makineye bağlanır.
ssh -p port_numarası kullanici@sunucu – belirtilen sunucuya belirtilen porttan bağlanır.
ssh-copy-id kullanici@sunucu – parolasız giriş için ssh anahtarını belirtilen sunucuya kopyalar

Arama

grep ifade dosya – belirtilen dosyalarda ifadeyi arar
grep -r ifade dir – belirtilen dosyalarda ifadeyi özyineli aratır.
komut | grep ifade – komutun çıktısında ifadeyi aratır
locate dosya – belirtilen dosyayı aratır

Sistem Bilgileri

date – mevcut saat ve tarihi gösterir
cal – içinde bulunan ayın takvimini gösterir
uptime – sistemin açık kalma süresini gösterir
w – sistemle ilgili özet bilgiler verir
whoami – giriş yapan kullanıcıyı gösterir
finger kullanıcı – kullanıcı hakkında bilgi verir
uname -a – çekirdek bilgisini gösterir
cat /proc/cpuinfo – işlemci bilgisini gösterir
cat /proc/meminfo – RAM bilgisini gösterir
man komut – belirtilen komutun kullanım kılavuzu
df – disk kullanımını gösterir
du – dizinin kullandığı disk alanını gösterir
free – kullanılan RAM bilgisini gösterir
whereis uygulama – uygulama yolunu gösterir
which uygulama – uygulamanın tam yolunu gösterir

Sıkıştırma İşlemleri

tar cf dosya.tar dosya – dosyayı içeren bir tar arşivi oluşturur.
tar xf dosya.tar – dosya.tar içinden dosyaları açar.
tar cf dosya.tar.gz dosya – Sıkıştırılmış tar arşivi oluşturur. (gzip)
tar xf dosya.tar.gz – Sıkıştırılmış arşivi açar.
tar cf dosya.tar.bz2 – Sıkıştırılmış tar arşivi oluşturur. (bzip2)
tar xf dosya.tar.bz2 – Arşivi açar.
gzip dosya – Dosyayı sıkıştırır ve uzantısını gz yapar.
gzip -d dosya.gz – sıkıştırılmış dosyayı açar.

Ağ

ping hedef – hedefe ping atar ve sonuçları gösterir.
whois domain – belirtilen alan adının kayıt bilgilerini gösterir.
dig domain – Belirtilen alan adının DNS bilgilerini gösterir.
dig -x host – PTR kaydını gösterir.
wget file – dosya indirir.
wget -c file – Durdurulmuş indirmeye devam eder.

Yazılım Derleme/Kurma

Kaynaktan paket derleme:
./configure --prefix=/usr
make
make install
dpkg -i pkg.deb – Belirtilen paketi kurar (Debian)
rpm -Uvh pkg.rpm – Belirtilen paketi kurar (RPM) 

Klavye Kısayolları

Ctrl+C – Komutu durdurur, sona erdirir.
Ctrl+Z – Komutu durdurur, devam etmek için fg arkaplanda devam için bg kullanılır.
Ctrl+D – konsol oturumundan çıkış yapar.
Ctrl+W – Mevcut satırda bir kelime siler.
Ctrl+U – Tüm satırı siler.
Ctrl+R – Komut geçmişinde arama yapar.
!! - Son verilen komutu tekrarlar.
exit – Mevcut oturumu sonlandırır.